Herhangi bir ?eye veya ki?iye ne kadar uzaks?n?z/yak?ns?n?z? Bence bu soru, nereye ve nas?l gidece?iniz ile ilgili.
Mesela gökyüzündeki y?ld?zlara bak?nca baya uzak görünüyorlar de?il mi? Pekâlâ, olaya biraz daha somut ve ya?anan deneyimlerin penceresinden bakal?m: çnsano?lunun Ay ™a ayak basmas? mesela; œBir insan için küçük ama insanl?k için büyük bir ad?m�?. Gerçi bu konuda geçti?imiz aylarda bir polemik (Türk Dil Kurumu ™na göre œsöz dala??�?) ya?and? ama bunu bir kenara b?rak?p muhte?em sorumuzu farkl? bir ?ekilde bir daha soral?m: Sevimli uydumuz, çocuklu?umuzun Ay Dede ™si, acaba bizden ne kadar uzakta ya da biz ona ne kadar uza??z? Yani Ay Dede bize do?ru arada bir yakla?ma konusunda kand?r?kç? tav?rlar bürünse de ( Ki bu olay sonucu olu?an denizlerin kabar?p alçalmas?na niye œgel-git�? dendi?i san?r?m aç?k. Yani insan bu kadar da çekimser olmaz ki! Geleceksen gel de?il mi?) atmosferden vizesini al?p yeryüzüne yumu?ak bir ini? yapmayaca?? belli. En az?ndan bunun olmamas?n? dilerim. öyleyse biz acaba ne kadar uza??z Ay Dede ™ye? Bu sorunun tek cevab? var: Ay Dede ™ye ne kadar çok gitmek istiyorsak; o kadar ona yak?n?zd?r. (Ampirik bir deneyim istiyorsan?z, bir gözünüzü kapat?p herhangi bir parma??n?z? Ay Dede ™ye do?ru uzat?n. Ama parmak seçiminde kar??n?zda Ay Dede oldu?unu unutmay?n ve biraz kibar, efendi ve terbiyeli olun. Göreceksiniz ki Ay Dede parma??n?z?n ucunda. Küçükken yaln?z kald???mda ya da a?a??land???mda, kendimi hep böyle teselli etmi?imdir)� �
çnsano?lunun y?llar?n? alm?? olsa da sonunda uzay meki?ini icat etmi? ve arkas?na bile bakmadan meki?ine atlay?p; o dev ad?m? atm??t?r. Y?llar?n verdi?i o uzakl?k, birden k?salm??t?r. œVay be! Bunu da m? görecektik!�? dedirten bu macera, hayat?m?zdaki birçok sorunun cevab?n? da aç?kl?yor san?r?m. öyleyse bir defa daha soral?m: Herhangi birisine ne kadar uzaks?n?z/yak?ns?n?z? Cevap basit de?il mi sevgili bu yaz?n?n sonunda nereye varaca??m? sab?rs?zl?kla bekleyen de?erli okuyucu. �
öncelikle belirteyim, e?er bir insandan nefret ediyorsan?z; ondan epey uzaktas?n?z demektir. Birbirinden nefret eden iki insan?n birbirlerine f?rlatt?klar? sahte ve mecburi gülümsemeler, gülümsemeyi b?rak?n bir œMerhaba!�? bile evveli bilinmeyen bir yerden gelir. Muhtemelen de kar??ya var?ncaya kadar a??nmadan dolay? ya da son kullan?m tarihinin azizli?inden, kullan?lamaz, alg?lanamaz ve duyulamaz hale gelir (Bu son cümlenin do?rulu?u/gerçekli?i, deneyimlerle sabittir; denemenize gerek yoktur). Peki, uzak oldu?umuz bir insana nas?l yak?n olabiliriz? Tahmin edece?iniz gibi bu sorunun da cevab? yine çok kolay: O insana yakla?may? deneyerek. œHadi oradan!�? dedi?inizi duyar gibiyim, ne dersiniz! Ne derseniz deyin, bir insana yakla?mak, onu anlamaktan/anlama çabas?ndan/kendinizi, onun yerine koymaktan (birçok ki?i œempati�? diyor buna, Türk Dil Kurumu ise œduyguda?l?k�?) geçmez; daha önce yap?lmas? gereken birkaç ?ey var. öncelikle siz (ki bu soruyu kendime de sormu?umdur) kendinize ne kadar yak?ns?n?z? Cevab?n?z?n, Nar?istlik boyutunda olmad???n? varsayarak ve umarak; ?u ?ekilde devam etmek isterim müsaadenizle: E?er kendinize küs yani uzaksan?z; ba?ka birisine ne kadar yak?n olabilirsiniz ya da o ba?ka birisi size ne kadar yakla?abilir?� �
Siz cevab? dü?ünürken benden size naçizane (Türk Dil Kurumu ™na göre œhaddim olmayarak�?) bir öneri: Kendinize yak?n de?ilseniz, bir ba?kas?na yakla?maya çal??may?n. Niye mi? çünkü böyle bir durumda bir ba?kas?na yakla?ay?m derken; öyle bir çarpars?n?z kar??n?zda duran ?eye; Allah esirgeye, neye çarpt???n?z? anlayamazs?n?z. œNe oluyor yahu! Bu da kim?�? dersiniz, ?a?a kal?rs?n?z öyle. Efendim tan???k k?lay?m sizleri: O çarpt???n?z siz; çarp?lan, siz. Nas?l, memnun oldunuz mu? Kayna?t???n?za göre devam edebiliriz san?r?m. Bu çarp??ma iyi bir ?ey de?ildir. Newton Amca ™n?n bir elmayla ba??na gelen akl?na göre bir cisim di?erine çarparsa ortaya kar???k bir etki-tepki taba?? gelir. Muhtemelen sizi sevmeyen birisi ?smarlam??t?r. Her neyse; i?in özü, siz kendinize çarpars?n?z sonra da o size çarpar. Her iki taraf da pes edinceye kadar bu böyle devam eder. Ki bu olay?n œKaos (*) �? ile olan ili?kisine hiç girmeyeyim, yoksa pek feci olur hem sizin hem de benim için. öyle i?te nereden ç?kt?k konuya nereye geldik. Diyece?im ?udur ki kendinizi sevin ve uzaklara bakaca??n?za kendinize bak?n. Di? aras?nda kalm?? bir maydanozun, sinsi insanlar taraf?ndan fark edilmesi çok keyifsiz oluyor ¦ï¿½
Ho? muhabbetlerle ¦ï¿½
(*) Bu göndermeyi sevdi?im bir dostuma ithaf ediyorum. Ayn? zamanda œKaos�?, TUBçTAK Popüler Bilim Kitaplar? serisinden (KAOS, Gleick J. , çeviri: Fikret üçcan, Ekim 2005, TüBçTAK) ç?kan sevdi?im bir eserdir.
